متخصص ارتوپدی
متخصص ارتوپدی
متخصص ارتوپدی Orthopedics شاخه ای از جراحی است که در حیطه سیستم حرکتی بدن فعالیت دارد. سیستم حرکتی شامل استخوان ها، مفاصل، عضلات و دیگر بافت هایی است که در اندام های حرکتی وجود دارند.
متخصص ارتوپدی گرچه یک شاخه از علم جراحی است ولی این بدان معنا نیست که کار متخصص ارتوپد فقط جراحی باشد. او هر بیماری که به نحوی بر سیستم حرکتی یا لوکوموتور بدن انسان تاثیر می گذارد را مورد توجه قرار می دهد.
دست ها و پاها و کمر و گردن و لگن و دردهای این مناطق و محدودیت های حرکتی و تغییر شکل اندام ها و لنگش همه و همه در دایره فعالیت متخصص ارتوپدی است.
وظیفه اصلی متخصص ارتوپدی چیست؟
متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم می گویند سعی می کند تا با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به تشخیص و درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن اهتمام ورزد.
مشکلاتی مانند :
- آسیب های استخوان ها و مفاصل به دنبال ضربات مثل شکستگی، در رفتگی، کشیدگی و رگ به رگ شدن، پاره شدن تاندون ها و رباط ها و …
- آسیب های ورزشی
- خراب شدن مفاصل بدن مثل آرتروز و ساییدگی مفصل
- عفونت اندام ها
- تومورهای استخوان و بافت های نرم اندام
- بیماری های مادرزادی اندام ها
روند درمان توسط متخصص ارتوپدی تهران چیست؟
بیماران معمولا با یک علامت به پزشک ها مراجعه می کنند. شایع ترین این علامت ها درد است. در متخصص ارتوپدی هم همین طور است. بیمار معمولا در مراجعه به متخصص ارتوپدی به او می گوید مثلا کمرش درد می کند یا دچار درد زانو است.
خوب قطعا می دانید که درد زانو یک علامت است و بیماری نیست. بیماری های زیادی هستند که موجب دردر زانو می شوند و درمان هر کدام از این بیماری ها متفاوت است. پس برای هر کسی که درد زانو دارد نمی توان درمان ثابتی را در نظر گرفت.
متخصص ارتوپدی ابتدا باید تشخیص دهد چه بیماری است که موجب درد زانو شده است. یک متخصص ارتوپدی تهران این کار را با صحبت با بیمار و گرفتن اطلاعات از او و سپس معاینه او و بعد از آن انجام آزمایش های خاص و روش های تصویربرداری انجام می دهد.
پس از تشخیص بیماری درمان صورت می گیرد. حالا این درمان می تواند جراحی یا غیر جراحی باشد. بنابراین با وچود این که نام ارتوپد با نام جراحی قرین شده است ولی درمان هایی که او ارائه می دهد لزوما جراحی نیست.
اتفاقا غالب بیمارانی که مشکلاتی در سیستم حرکتی خود دارند را می توان با روش های غیر جراحی مانند انجام نرمش های طبی خاص، مصرف دارو، فیزیوتراپی و دیگر روش ها درمان کرد. ولی گاهی اوقات هم نیاز به عمل جراحی ارتوپدی وجود خواهد داشت.
بنابراین متخصص ارتوپدی باید ارتباط نزدیکی با دیگر همکاران حوزه تشخیص و درمان داشته باشد. او برای تشخیص بیماری ها نیاز به همکاری با متخصصین ازمایشگاه و پاتولوژی و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن، ام آر آی، اسکن رادیوایزوتوپ و سونوگرافی دارد.
همچنین در حوزه درمان باید از کمک همکارانی مانند فیزیوتراپ ها و متخصصین روماتولوژی کمک بگیرد.
تشخیص و درمان همه بیماری های اندام توسط متخصص ارتوپدی تهران:
بسیاری فکر می کنند متخصص ارتوپدی یا جراح ارتوپد فقط جراح استخوان بوده و مسئول رسیدگی به استخوان های اندام ها است. این غلط است.
بسیاری از دردهایی که در دست و پا احساس می شوند به علت مشکلاتی در بافت های غیر استخوانی اندام ایجاد شده اند.
به طور مثال تاندون ها از علل مهم دردهای اندام هستند. تاندون ها طناب های بافتی هستند که بین عضلات و استخوان ها قرار گرفته و آن ها را به هم متصل می کنند.
در حین ورزش و حتی کارهای روزمره این تاندون ها می توانند کشیده شوند که نتیجه آن ایجاد التهاب در آن و در نتیجه درد است.
اعصابی که در دست و پا قرار دارند می توانند منشا درد باشند. این اعصاب می توانند بر اثر فشار بافت های مجاور بر آن ها کشیده و تحریک شوند و این تحریک موجب درد می شود.
عضلاتی که در دست و پا و کمر وجود دارند می توانند منشا درد باشند. این عضلات در هنگام ورزش یا کارهایی که ممکن است کمی برای ما سنگین باشند می توانند کشیده شوند و این کشیدگی موجب اسپاسم و درد می شود.
کشیدگی های شدید حتی می توانند منجر به پارگی عضلات گردند. از طرف دیگر ضعف عضلات هم می تواند موجب بروز درد شود.
وقتی عضلات قدرت کافی برای نگه داشتن مفاصل و استخوان ها در وضعیت مناسب را نداشته باشند فشار زیادی به آن ها آمده و موجب بروز درد می شوند.
لیگامان ها هم می توانند منشا درد باشند. لیگامان ها نوارهای بافتی محکمی هستند که دو سر استخوان ها را در محل مفاصل به هم متصل می کنند. وقتی فشار زیادی به مفصل وارد می شود این لیگامان ها کشیده و ملتهب می شوند و موجب بروز درد می شوند.
پس می بینیم علل فراوانی می توانند درد در دست و پا ایجاد کنند. همه این عوامل را یک متخصص ارتوپد بررسی می کند. هر کدام علت درد بود آن را پیدا می کند ولی این لزوما به معنای جراحی نیست.
این طور نیست که هر کدام از بافت هایی که گفته شد مشکل داشته باشد درمان آن عمل جراحی باشد. اتفاقا درمان غالب دردهای دست و پا وکمر با عمل جراحی نیست.
تنها درمان معدودی از مشکلات استخوان، مفصل، تاندون ها یا اعصاب اندام ها نیاز به عمل جراحی دارد. اگر درمان نیازمند جراحی باشد این کار را متخصص ارتوپدی انجام می دهد ولی اگر درمان با روش های غیر جراحی قابل درمان باشد این را هم متخصص ارتوپدی انجام می دهد.
پس می بینیم با وجود این که عنوان یک ارتوپد، جراح است و به او جراح ارتوپد می گویند ولی دامنه فعالیت او بسیار وسیع تر بوده و طیف وسیعی از مشکلات دست و پا و کمر و گردن را در بر می گیرد که مهم ترین آن ها درد هایی هستند که در این نواحی ایجاد می شوند.
انواع اعمال جراحی ارتوپدی توسط متخصص ارتوپدی:
همان طور که گفته شد یکی از روش های درمانی که یک متخصص ارتوپدی از آن استفاده می کند جراحی است. انوع مختلفی از اعمال جراحی وجود دارد که از هرکدام از آن ها می توان در جای مناسب استفاده کرد.
رایج ترین این اعمال جراحی عبارت اند از:
- جا اندازی شکستگی ها به صورت بسته یا باز و سپس فیکس کردن آن شکستگی ها با کمک عمل جراحی و استفاده از وسایلی که در لفظ عامه به آن ها پلاتین می گویند.
- اعمال جراحی تعویض مفصل که در این روش پزشک ارتوپد مفصلی را که کاملا خراب شده و امیدی به ادامه کار آن نیست از بدن خارج کرده و آن را با یک مفصل مصنوعی جایگزین می کند.
- آرتروسکوپی مفاصل که در آن جراحی ارتوپد از طریق سوراخ ریزی که بر روی پوست یک مفصل ایجاد می کند لوله هایی را به درون مفصل فرستاده و از طریق آن ها درون مفصل را می بیند. از این کار هم برای تشخیص بیماری های مفصلی و هم درمان بعضی از ان ها استفاده می شود.
- استئوتومی استخوانها و تصحیح تغییر شکل آن ها. با این نوع از اعمال جراحی می توان تغییر شکل استخوان ها را اصلاح کرده و هم در ظاهر اندام و هم در کارکرد آن ها تغییراتی را به وجود آورد.
- پیوند استخوان که از آن بیشتر به منظور کمک به جوش خوردن شکستگی ها یا پرکردن جای خالی ایجاد شده در دیگر استخوان ها استفاده می شود.
- ترمیم عصب هایی که به علت آسیب های وارد شده صدمه دیده اند.
- ترمیم یا جابجا کردن تاندون ها به منظور به دست آوردن حرکاتی که تا کنون باری بیمار قابل انجام نبوده است.